Małgorzata Sobańska: miałam kaprys, żeby wystartować w maratonie...

autor: Katarzyna Żbikowska-Jusis, opublikowano: 16/05/2012

Małgorzata Sobańska jest rekordzistką Polski w maratonie. Przez 11 lat żadnej innej biegacze w naszym kraju nie udało się poprawić wyniku jaki nabiegała w Chicago w 2001 roku - 2:26:08. W ciągu 26 lat swojej kariery sportowej brała udział w wielu światowych imprezach niejednokrotnie wygrywając prestiżowe maratony m. in. w Londynie czy Toronto. Dwukrotnie brała udział w Igrzyskach Olipijskich – w Atlancie (1996) i w Atenach (2004). W międzyczasie urodziła i wychowała dwie córki. Po zakończeniu kariery sportowej wraz z mężem Piotrem Mańkowskim (który był jej trenerem) zajmuje się trenowaniem amatorów i promowaniem biegania.

Zapytałyśmy Małgosię o prowadzone przez nią i męża treningi, a także o jej przeszłość zawodniczą - początki kariery, sukcesy i... powroty do treningów po ciążach. Oto co nam powiedziała...

W Y W I A D

Jak to się stało że zaczęła Pani biegać maratony?

Miałam to szczęście ,że w moim rejonie wybudowano szkołę podstawową o profilu sportowym i dzięki temu trafiłam do najpierw do sekcji zajmującej się gimnastyką sportową, a potem do sekcji o profilu lekkoatletycznym. Zaczynałam od biegów na 300 i 800 metrów i od razu było widać, że mam predyspozycje do biegów długich. W biegach na 300 m z powodu braku siły i w związku z tym prędkości zanim „wyszłam” z  bloku startowego połowa rywalek była już na  20 metrze biegu… Natomiast na dystansie 800 metrów udawało mi się większość rywalizacji wygrać.

Chociaż wszyscy przepowiadali mi karierę na długich dystansach, długo wzbraniałam się przed „wydłużaniem”. Każdy mój debiut na dłuższym dystansie był dla trenera czasem ,w którym musiał wykazać się jako psycholog i  przekonać płaczącą, przestraszoną zawodniczkę do startu.  I tak stopniowo dojrzałam do tego , aby w 1991 roku pobiec maraton. Zresztą decyzję o starcie w maratonie podjęłam nagle, pod wpływem impulsu, inaczej mówiąc miałam taki kaprys:)

Wynik 2:35 podczas debiutu w maratonie musi świadczyć o talencie...

Nieskromnie potwierdzam :) Tym bardziej, że tak jak wspomniałam decyzję o starcie w maratonie podjęłam nagle po wygraniu 5-etapowego biegu w miejscowości Brescia (Włochy). Uznałam, że skoro udało mi się wygrać z najlepszymi wówczas maratonkami włoskimi, to może wystartuję w maratonie. Akurat „nawinął” się na bankiecie dyrektor maratonu w Carpi, u którego udało mi się wynegocjować bilet, pobyt i start w imprezie, która odbywała się miesiąc później

Dlatego nie udało mi się przeprowadzić treningu maratońskiego, bo po prostu nie było na to czasu: nie przebiegłam ani jednej 30-tki, ani nawet 25km. W jednym tygodniu wykonałam 160km i to było wszystko. Biegnąc maraton zrobiłam rekord życiowy w półmaratonie, ponieważ wcześniej nie biegałam takiego dystansu. 

W Chicago w 2001 roku ustanowiła Pani (cały czas aktualny) rekord Polski w maratonie kobiet - 2:26:08. To tempo szybsze niż 3,5minuty na kilometr. Jak trzeba trenować żeby biegać na takim poziomie:)?

I tu już trzeba było wykonać dużą pracę. W moim przypadku było, to 9 tygodni systematycznych treningów, które odbywały się dwa razy dziennie, kilometrażu pomiędzy 190km a 220km tygodniowo, natomiast w tych kilometrach było sporo bieganych właśnie z taką prędkością.

Co dało Pani bieganie? Co zmieniło w Pani życiu?

Bieganie, to większa część mojego życia. Zaczęłam bawić się w lekką atletykę w wieku lat 15, moja kariera jako zawodniczki trwała  26 lat, a teraz nadal biegam zajmując się amatorami biegania.

Bieganie na pewno nauczyło mnie systematyczności i odpowiedzialności. Jestem z natury leniwa, ale wiedziałam, że jak nie wyjdę na trening, nie wykonam założonego planu, to mogę mieć pretensje tylko do siebie (no ,ewentualnie do trenera ;) )

Przygoda ze sportem na pewno przyniosła mi wiele satysfakcji z osiąganych wyników, mnóstwo fajnych znajomości, pozwiedzać dużo ciekawych miejsc, a do tego  utrzymać się w dobrej kondycji i związanym z nią dobrym samopoczuciem.

Ma Pani dwie córki? Biegała Pani w ciąży?

Tak, dwie fajne dorastające już dziewczyny: 15 letnią Wiktorię i Kornelię, lat 10.

W pierwszej ciąży biegałam bardzo krótko, aczkolwiek intensywnie ( na przełomie 1 i 2 miesiąca ciąży przebiegłam maraton w Tokio w czasie 2.34). Po powrocie do Polski odwiedziłam lekarza, który nastraszył mnie i zakazał biegać, czego efektem było nadmierne przybranie na wadze i gorsze samopoczucie.

Pięć lat później nastawienie lekarzy do kobiet uprawiających sport zmieniło się znacznie i dlatego z Kornelią biegałam, aż do ósmego miesiąca ciąży. Oczywiście treningi były bardzo łagodne ok.5-8 km truchtu.

Uważam, że  kobieta uprawiająca bieganie nie musi rezygnować z  tej formy aktywności w czasie ciąży, ale tylko w przypadku, gdy jej przebieg jest prawidłowy

A jak szybko po porodzie wracała Pani do biegania?

Po  urodzeniu pierwszej córki nie mogłam się doczekać, kiedy wrócę do biegania. Wyczytałam ,gdzieś w czasopiśmie, że czołowa wówczas biegaczka angielska biegała do dwóch tygodni przed porodem i wróciła do treningów dwa tygodnie po urodzeniu. Postanowiłam wziąć z niej przykład i rozpoczęłam lekkie treningi w tym samym czasie.

Z Kornelią nie spieszyło mi się tak bardzo. Poczekałam przepisowe 6 tygodni na „dojście organizmu do siebie” i właściwie wróciłam do wysokiego poziomu w tym samym czasie , co po pierwszym porodzie.

Ostatnio słyszy się głosy, że po ciąży kobiety lepiej biegają. A jak było z Panią? Zauważyła Pani jakąś różnicę? Jak to jest być mamą-biegaczką?

Tak, zauważyłam różnicę, ale w drugą stronę. Przerwa spowodowała, że mozolnie trzeba było wracać do wypracowanych wcześniej prędkości, a do tego jeśli chodzi o wypoczynek i regenerację organizmu, to z dziećmi nie jest już ,to takie proste. Całe szczęście, że miałam u boku męża- trenera, który pomagał mi we wszystkim poświęcając swoją karierę tylko temu bym mogła się rozwijać, a potem utrzymywać wysoki poziom. Byłam zawodniczką (jedną z dwóch na świecie), która jeździła na obozy , a także imprezy biegowe razem z całą rodziną. Wiele zawodniczek zostawia swoje pociechy pod okiem innych członków rodziny, czasami nawet na pół roku. I nie chcę przez ,to powiedzieć, że są przez to gorsze lub mniej kochają swoje dzieci. Myślę, że jest to jest kwestia własnej psychiki, nie czułabym się spokojna bez dzieci przy sobie, a co za tym idzie nie mogłabym wykonywać ciężkiego treningu, który wymaga komfortu psychicznego .  Gdy dzieci zaczęły chodzić do szkoły stało się ,to trochę trudniejsze: nie można było wyjechać na obóz wtedy, gdy było ,to potrzebne, tylko tak jak przypadały ferie lub wakacje. Ale, coś za coś:)  

Biega Pani w maratonach od 22 roku życia. Co zmieniło się w Polsce przez te lata jeśli chodzi o bieganie kobiet?

Zmieniła się liczba biegających kobiet. Za moich juniorskich lat biegi długie w Polsce może z 60 kobiet i raczej nie było wśród nich amatorek…

W 1995 wzięłam po raz pierwszy udział w biegu w Stanach Zjednoczonych. Bieg odbywał się w Central Park w Nowym Jorku na 10km  i był zorganizowany tylko dla kobiet. Stając na starcie przeżyłam szok: 12 tysięcy uczestniczek, w życiu nie widziałam czegoś takiego, a w Stanach jest takich biegów kilka. W amerykańskich maratonach 40% uczestników ,to kobiety.

U nas  liczba biegaczek systematycznie rośnie i  to mnie bardzo cieszy.

Dwa lata temu zakończyła Pani karierę sportową. Teraz prowadzi Pani treningi dla amotorów biegania. Jakie są główne „zasady”, które im Pani przekazuje?

W treningu maratońskim ważny jest spokój- do wyników dochodzi się systematyczną pracą i „obieganiem”. Należy  nauczyć się „czuć” swój organizm, dostosowywać  odpowiednie- realne dla siebie prędkości.

Współpracujemy najczęściej z ludźmi, którzy osiągnęli bardzo dużo w swoim życiu zawodowym, dlatego cechuje ich duża ambicja i pracowitość, przekonują się wtedy, że nie wystarczy chcieć, mocno potrenować i osiągnie się bardzo dobry wynik. Jeżeli  trening nie jest dostosowany do  aktualnych możliwości biegacza, organizm po jakimś czasie „blokuje się”, co objawia się w postaci kontuzji, przemęczenia, a w związku z tym zanikiem przyjemności z biegania oraz  brakiem postępu w osiąganych wynikach.

Jak wyglądają treningi prowadzone przez Panią i Pani męża w ramach „Strefy Maratonu”? Ile kobiet decyduje się na trening indywidualny czy obozy biegowe?

Treningi są oparte w dużej części na naszych doświadczeniach treningowych, które dawały efekty podczas 19 lat biegania maratonów. Przy okazji wspomnę, że mąż Piotr Mańkowski, aż do czasu pojawienia się na świecie pierwszej córki trenował wspólnie ze mną  i pierwszy maraton  przebiegł w wieku lat 40 z czasem 2.34.

Treningu uczyliśmy się jeżdżąc po świecie i obserwując innych czołowych zawodników , popełniliśmy mnóstwo błędów, bo niestety dostęp do wiedzy był bardzo ograniczony: internet wtedy nie istniał, a inni trenerzy nie byli chętni do dzielenia się swoją wiedzą…Dlatego, prawie wszystko przetestowaliśmy na własnych organizmach, a to uważam, za bardzo cenne doswiadczenie.

Z naszymi biegaczami kontaktujemy się głownie drogą mailową, rozpisując plan na maksimum okres 2 tygodni. W tym czasie można się z nami na bieżąco kontaktować, gdyby potrzebna była korekta treningu, co zdarza się dość często np. z powodu pracy lub choroby.

Na bieżąco ustalamy prędkości w jakich dany biegacz powinien trenować, doradzamy w sprawach odnowy biologicznej, kontuzji, a także taktyki biegu.

Niestety, kobiety to wciąż „ rodzynki” w naszej grupie.

Organizujemy również obozy biegowe, które cieszą się coraz większą popularnością, także wśród pań. W tym roku notujemy nawet więcej pań niż panów uczestniczących w tego typu akcjach biegowych:)

Prowadzi Pani spotkania biegowe dla kobiet w Poznaniu. Zajęcia są bezpłatne. Duże jest zainteresowanie? Kto przychodzi na te treningi?

Zainteresowanie jest małe :(, ale może dlatego, że dopiero ruszyliśmy w kwietniu, spotkania są w soboty, a właśnie rozpoczął się sezon i większość pań startuje w imprezach biegowych. Wydaje mi się, że panie trochę się wstydzą przyłączyć do grupy, boją się, że nie wytrzymają…A przecież spotkania są dla wszystkich, także takich pań, które chcą dopiero rozpocząć swoją przygodę z bieganiem i głównym ich celem jest integracja kobiecego środowiska biegowego. Myślę, że dużym plusem jest znalezienie partnerki biegowej. Po pierwsze dlatego, że jest bezpieczniej, po drugie, że o wiele szybciej mijają kilometry spędzone  na rozmowie z koleżanką.

Dlatego zapraszam do Poznania w każdą sobotę o godzinie 9:00, w okolice jeziora Rusałka przy wejściu na stadion lekkoatletyczny Olimpii Poznań:)

Co by Pani poradziła biegaczkom-amatorkom, które chciałyby poprawić swoje wyniki w maratonie?

Rozpoczynając treningi biegowe wystarczą 3 treningi w tygodniu, po 30-40min spokojnego biegania i to wystarczy, żeby przez ok. pół roku notować postępy. Do tego zalecamy przynajmniej jeden trening sprawnościowy wzmacniający mięśnie brzucha i grzbietu, które w bieganiu odgrywają ważną rolę. Później, należy wydłużać stopniowo czas treningu, następnie wprowadzać  dodatkowe bodźce takie jak rytmy, drugie zakresy i inne środki treningowe, a  także zwiększać jednostki treningowe z 3 do 4  tygodniowo itd.

Zaleca Pani stosowanie jakiejś specjalnej diety?

Jako zawodniczka nie stosowałam nigdy specjalnych diet. Starałam się odżywiać zdrowo i racjonalnie i to samo doradzamy innym biegaczom. Co innego jest w przypadku dolegliwości, które przeszkadzają w bieganiu lub problemów z wagą. Dlatego od niedawna współpracujemy z dietetyczką Olą Bykowską, również biegaczką, która swoje doświadczenie zdobywała w Stanach Zjednoczonych.

A co się liczy w bieganiu najbardziej?

Oprócz tzw. „zdrowia do biegania” dużą rolę odgrywa psychika i tu, im dłuższy dystans tym bardziej „biega się głową”

Dziękujemy bardzo za rozmowę:)

Małgorzata Sobańska oraz Piotr Mańkowski zapraszają wszystkie amatorki biegania do Strefy Maratonu:

Przeczytaj również

Wiolka i jej bieg dookoła Polski

Poznaj Wiolkę - kobietę, która planuje bieg dookoła Polski

"Dzięki temu, że biegam poznałam swoją wartość" Poznajcie Beatę

Historia Beaty jest najlepszym przykładem tego, że na bieganie nigdy nie jest za późno...

Premiera Asics Gel-Kayano 30, Berlin, 2023

Flagowy model butów do biegania japońskiej marki Asics - Gel -Kayano 30 wszedł właśnie do sprzedaży. Jaka jest jego główna cecha? Jak marka Asics wychodzi naprzeciw potrzebom biegaczek?

Uśmiechnięta Ania i jej miłość do biegania

Niezwykła kobieta, która pomimo choroby biega ile sił w nogach.

Poznajcie historię Magdaleny

Choć Magdalena biega od niedawna, biegowej pasji oddała się bez reszty.