Diagnostyka funkcjonalna - zdrowe bieganie i lepsze efekty

autor: mgr Magdalena Syrek, fizjoterapeuta, opublikowano: 05/11/2014

Zdrowy i aktywny styl życia każdej biegaczki to nie tylko zbilansowana, urozmaicona dieta i systematyczne treningi. To także odpowiednia profilaktyka i diagnostyka zdrowotna. Właściwe przygotowanie do wysiłku fizycznego jest istotne, jeśli zależy nam na bezpiecznym uprawianiu sportu, a przede wszystkim odpowiedzialności za swoje zdrowie. Przy planowaniu treningów biegowych – na każdym poziomie zaawansowania tj. od biegu amatorskiego po zaawansowane formy treningu – niezwykle istotne są systematyczne badania zdolności motorycznych i techniki ruchu. Diagnostyka funkcjonalna pozwala zgromadzić informacje i praktyczne wskazówki, które pozwolą nie tylko zmniejszyć ryzyko urazów, ale też biegać szybciej i efektywniej.

Nie wszystkie dysfunkcje układu ruchu widać gołym okiem, a nawet w zaawansowanym badaniu obrazowym. Wtedy właśnie z pomocą przychodzi diagnostyka funkcjonalna, czyli wnikliwa analiza funkcji układu ruchu. Pozwala ona wykryć nieprawidłowości ukryte nawet przed wprawnym okiem lekarza, a często będące praprzyczyną dolegliwości bólowych i hamujące rozwój sportowy. Takim badaniem jest na przykład analiza wideo chodu i biegu na bieżni z wykorzystaniem kamer szybkoklatkowych. Pozwala ona wychwycić nierównomierną pracę miednicy, koślawe ustawienie kolan oraz stóp. W ten sposób możemy ocenić prawidłowość ustawienia stopy oraz to w jaki sposób dobór obuwia lub wkładki do butów mogą poprawić to ustawienie.

Biegaczkom przyda się też analiza chodu i biegu na ścieżce podometrycznej, bo pozwoli zidentyfikować miejsca zwiększonego nacisku, które narażone są na powstawanie zmian przeciążeniowych oraz bolesnych ucisków nerwów, a nawet na złamania zmęczeniowe kości stopy. Podczas tego badania można ocenić również, w jaki sposób obuwie biegowe jest w stanie amortyzować zwiększone naciski stopy na podłoże.

Warto wykonać także badanie stabilograficzne, pozwalające ocenić równowagę i kontrolę nerwowo-mięśniową – a więc te elementy, które wpływają na stabilność ciała. To parametry szczególnie istotne dla biegaczy, bo im lepsza stabilność i kontrola nerwowo-mięśniowa, tym lepsza amortyzacja ciała oraz mniejsze ryzyko urazów skrętnych stawu skokowego i kolanowego podczas biegu.

Biegacze często sprawdzają również siłę mięśni zginających, prostujących i rotujących staw kolanowy, aby dowiedzieć się, które z nich wymagają wzmocnienia, aby poprawić biomechanikę ruchu i efektywność treningu biegowego.

Biegacze (i nie tylko oni) powinni dążyć do idealnej symetrii ruchu, bo równomierna praca stawów i mięśni, połączona z prawidłowym rozkładem obciążeń stóp na podłożu oraz prawidłową stabilnością przekłada się na optymalne rozłożenie energii płynącej z masy ciała na poszczególne jego elementy. Kluczem do prawidłowego wykorzystania sił naszego organizmu jest prawidłowe ustawienie miednicy, kolana i stopy. Nieprawidłowe ustawienie chociaż jednego z tych narządów osłabia amortyzację w pozostałych, zwiększając jednocześnie ich obciążenie, a stąd już prosta droga do urazów i kontuzji. Badania funkcjonalne pozwalają właśnie te elementy wychwycić i zawczasu podjąć kroki zaradcze.

Każdy, kto chce poznać ograniczenia i możliwości swojego organizmu, wychwycić dysfunkcje i dostosować trening do indywidualnych predyspozycji, powinien zadbać o odpowiednie przygotowanie i diagnostykę w tym zakresie. Wyniki analiz warto skonsultować z doświadczonym trenerem przygotowania motorycznego, który na ich podstawie zaproponuje praktyczne wskazówki do wykorzystania w codziennym treningu biegowym. Na efekty nie trzeba będzie długo czekać!

O autorce artykułu:

mgr Magdalena Syrek, fizjoterapeuta, specjalista diagnostyki funkcjonalnej ze szpitala Grupy LUX MED, Carolina Medical Center

Przeczytaj również

10 skutecznych sposobów na alergię

Jak biegać z alergią

Biegowe problemy? Rozwiąż je z nami

Rozwiąż 7 najczęstszych problemów związanych z bieganiem

Czy osoby aktywne zdrowieją szybciej?

Aktywność fizyczna jako klucz do szybszego powrotu do sprawności po kontuzji

Dolegliwości bólowe, a bieganie

Rozpoznaj rodzaj bólu i upewnij się, czy nie powinnaś przerwać biegu.

Czy ćwiczyć w trakcie przeziębienia?

W obawie przed utratą wypracowanych na treningu efektów, boimy się pozwolić sobie na odrobinę odpoczynku, nawet podczas choroby. Czy powinnyśmy wtedy biegać?